15de-eeuwse grafkisten onder het Kerkplein

02-04-2020

HOORNGIDS | Op het Kerkplein in Hoorn wordt op dit moment onderzoek gedaan naar de resten van de laatmiddeleeuwse kerk. De opgraving komt op een dieper niveau terecht. Hier zijn inmiddels 50 menselijke skeletten opgegraven. Van ongeveer 20 individuen kon de complete houten grafkist worden blootgelegd met het skelet er nog in. De begravingen lagen buiten de 15de-eeuwse kerk in het kerkhof.

Wethouder Samir Bashara: ”De archeologen doen belangrijk werk om de geschiedenis van onze stad te onderzoeken en vast te leggen. Uit de unieke vondsten blijkt dat het Kerkplein een goede werkplaats is voor het blootleggen van onze rijke geschiedenis. Om de geschiedenis straks ook op het vernieuwde Kerkplein terug te laten komen, zorgen we in het waterelement voor een verwijzing naar verschillende kerken die hier hebben gestaan.”

Herinrichting van het Kerkplein
De herinrichting van het Kerkplein gaat in volle vaart verder. Inmiddels is de Breestraat bijna geheel bestraat en komende week zal worden gestart met de zuidzijde van het Kerkplein. Voorafgaand aan de werkzaamheden doen archeologen onderzoek naar de resten in de bodem van dit oude stukje Hoorn.

Kerkhof
Tegenover de Boterhal wordt binnenkort een waterelement geplaatst. Het ondergrondse deel komt precies in het kerkhof van de voormalige Grote Kerk. Inmiddels is de opgravingsput op twee meter onder de straat uitgekomen. Hier liggen mannetje aan mannetje de grafkisten van de vroegere bewoners van Hoorn. Alle graven liggen met het hoofd naar het westen. De grafkisten zijn van eikenhout. De nu aangesneden laag is van vóór 1450. 

Herkomst Hoornse bevolking
In elke kist ligt één individu. Sommige kisten zijn niet volgelopen met grond maar nog hol van binnen. Aan de gebitten is af te lezen dat het om oudere kinderen en jongvolwassenen gaat. Oudere mensen zijn nog niet gevonden. De beenderen van de skeletten worden later gewassen en bestudeerd. De schedels worden niet gewassen omdat in de tandwortels nog DNA kan zitten. Aan dit DNA kunnen talrijke zaken worden ontdekt zoals de herkomst van de bevolking van Hoorn. Op een enkele kist is een munt of een insigne gevonden. Het betrof hier een messing Franse munt van rond 1500 en een loden insigne van een fabeldier.

Kerkmuur
Hoewel de werkput nog geen 10 vierkante meter beslaat, levert het onderzoek belangrijke nieuwe informatie op over de bouwwijze van de Grote Kerk. In de 14de eeuw is de eerste kerk op het Kerkplein gebouwd. In de 15de eeuw werd een veel grotere kerk gebouwd. Hiervan is nu de fundering van de zuidmuur aangetroffen. De stenen zijn gemetseld met schelpkalkmortel en rozerood van kleur. Haaks op de zuidmuur staat een grote steunbeer, een muurverzwaring. Muur en steunbeer zijn door het gevonden kerkhof heen gegraven. Het kerkhof is daarmee ouder dan deze fase van de kerk. Hoe diep de muur reikt, is nog onbekend. Rondom deze kerk lag een kerkhof met daaromheen een sloot. De sloot is nog niet gevonden.

Waterkelders
In de Breestraat werden vorige week al twee ronde waterkelders aangetroffen. Waterkelders werden gebruikt voor de opslag van regenwater. Deze week werd een zeer grote waterkelder ter hoogte van de zuidelijke zijbeuk van de kerk gevonden. Het is nog niet duidelijk hoe groot deze precies is, maar de ouderdom kan op basis van het metselwerk in de 17de-18de eeuw worden bepaald.

Vervolg van het onderzoek
In de komende week zal nog dieper worden gegraven op de locatie waar het waterelement komt. Daar gaan archeologen op zoek naar de oudste begravingen in het kerkhof en de ouderdom van de kerkterp. Ook zal verder onderzoek worden verricht aan de muren van de kerk en de waterkelder.

Grafkisten Kerkplein met Jasper Leek op kerkmuur Grafkisten Kerkplein met Jasper Leek op kerkmuur
Reconstructie van de Grote Kerk in 1648 Reconstructie van de Grote Kerk in 1648
Impressie waterelement Kerkplein Impressie waterelement Kerkplein