Steekincidenten

HOORNGIDS | 

Er wordt wat afgestoken de laatste maanden. Vooral in en om ziekenhuizen en verzorgingshuizen. Groepen mensen steken verzorgenden, patiënten en bewoners daarbij een hart onder de riem. De uitdrukking ’een hart onder de riem steken’ wordt de afgelopen tijd veelvuldig gebezigd en wel met een zodanige frequentie dat het inboet aan kracht. Daarnaast is het ook nog eens een hele gekke uitdrukking. Het mag dan weliswaar goedbedoeld zijn en de intentie hebben een of meerdere personen moed in te spreken of op te beuren, maar velen hebben er toch moeite mee. Helemaal bijzonder is dat je het ook nog eens mag omdraaien naar een riem onder het hart steken.

Toelichting
Eerst maar eens een toelichting. De uitdrukking komt uit het soldatenleven. In de uitdrukking heeft hart de overdrachtelijke betekenis ’zetel van de moed’, net als in de uitdrukkingen ’het hart hebben om iets te doen’ (iets durven of wagen) en ’het hart zonk hem in de schoenen’ (hij verloor alle moed). Met de riem wordt een band bedoeld die van de schouder schuin over de borst loopt. De soldaat die onder die riem geen ‘hart’ heeft, heeft dus geen moed en kan niet dapper vechten. Er moet dan wat hart/moed onder de riem aangebracht worden. Het hart (dus: de moed) wordt als het ware ‘in het lichaam gestopt’ van de soldaat die er gebrek aan heeft. Later kwam de variant iemand een riem onder het hart steken in gebruik. Er wordt dan uitgegaan van een riem om het middel. Mogelijk ontstond deze variant vanuit de gedachte dat er bij iemand een riem onder het hart moet worden gebonden om te voorkomen dat hem ’het hart in de schoenen zinkt’. 

Visualiseren
Er zijn meer bijzondere uitdrukkingen. Tangen die op varkens worden geslagen, apen die uit mouwen komen en honden die worden aangetroffen in potten. Maar ook in het buitenland kunnen ze er wat van. Bij de Britten kan het katten en honden regenen, maar de Arabische uitdrukking ’Vertrouw op Allah maar bind wel je kameel vast’ laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Zelf heb ik meer met uitdrukkingen die je ook kunt visualiseren. Als iemand op het schild wordt gehesen zie je het voor je. Datzelfde geldt voor iemand die op handen wordt gedragen en voor wachten tot je een ons weegt. Ook met dubbele tong praten is alleszeggend, maar bij het steken van een hart onder de riem heb ik geen beelden. Wie een suggestie heeft voor een alternatief is bij deze uitgenodigd.