World Cleanup Day: blikjes van Red Bull opnieuw op nummer 1 van gevonden zwerfafval

HOORNGIDS | Voor het tweede jaar op rij staan de blikjes van Red Bull met stip op nummer 1 van producenten van wie de producten het meest bijdragen aan zwerfafval. Marlboro staat op nummer 2. Heineken is gezakt van de tweede naar de vierde plaats en Mc Donald’s staat opnieuw op een beschamende derde plek.

De ranglijst van gevonden soorten afval ziet er wel heel anders uit. Blikjes, die met hun plastic laag aan de binnenkant ook bijdragen aan de plasticsoep, zijn gezakt van de eerste naar de derde plaats. De overduidelijke ’winnaar’ dit jaar is de sigarettenpeuk, die steeg van de zesde naar de eerste plaats. Al deze en verder in dit bericht genoemde cijfers zijn gebaseerd op de gevonden én met een speciale app geregistreerde afvalitems van 16-19 september (van de speciale scholendag afgelopen woensdag tot en met World Cleanup Day gisteren).

Plastic is opnieuw het meest gevonden materiaal. Vorig jaar vormde het nog 61% van alle materiaalsoorten, dit jaar zelfs 74%. Metaal en papier volgen daar met 12% en 11% ver achter.

Snel groeiende beweging

World Cleanup Day – de grootste opruimactie ter wereld – is ook in Nederland een snel groeiende beweging. Gisteren zijn 39.324 geregistreerde deelnemers, verdeeld over 2517 verschillende acties op pad gegaan om zwerfafval op te ruimen. (Klik op deze kaart voor een overzicht.) Dat is ruim twee keer zoveel als vorig jaar. Later vandaag volgt een schatting van het wereldwijde aantal deelnemers in zo’n 180 landen.

Nederlanders het meest actief

Net als vorig jaar hebben weer heel veel mensen gehoor gegeven aan de oproep om tijdens het opruimen elk aangetroffen stuk afval vast te leggen met behulp van een speciale app:

Deze data helpen ons om het probleem goed in kaart te brengen en om te analyseren welk soort afval de grootste bijdrage vormt.

Uit dit overzicht blijkt dat Nederlanders wereldwijd de actiefste gebruikers zijn van Litterati. Een prachtig voorbeeld van citizen science! In totaal zijn er voor World Cleanup Day 2020 in Nederland 127.211 stuks afval geregistreerd.

Wereldwijd zijn er inmiddels bijna 7 miljoen afvalitems getagd. Deze data worden ook gebruikt in de ‘brand audit’ die Break Free From Plastic, de wereldwijde beweging tegen plasticvervuiling, jaarlijks uitvoert.

Frans Timmermans: ’Microplastics zijn levensgevaarlijk’

De dag werd gisteren tijdens een livestream op Facebook feestelijk geopend door Frans Timmermans, eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie en gelauwerd met de Politieke Pluim van Plastic Soup Foundation. Hij vertelde waarom het plasticprobleem hem zo aan het hart gaat: ‘Ik ben net grootvader geworden en tegen de tijd dat mijn kleinzoon mijn leeftijd zou hebben, zou er meer plastic in de zee zijn dan vis. Dat kunnen we ons niet veroorloven!’

Over het probleem van plasticafval, dat in het milieu nooit verteert maar uiteenvalt in steeds kleinere stukjes plastic, was hij heel duidelijk: ‘Microplastics zijn een directe aanslag op onze gezondheid, echt levensgevaarlijk wat er gebeurt. En we kunnen er wat aan doen! Dat is het mooie eraan. Dat heeft onze wetgeving ook laten zien. Iederéén kan er wat aan doen!’

Voorspelling

Wij voorspellen dat we een grote verschuiving gaan zien in de top 5 van meest gevonden items. Met ingang van 1 juli 2021 zal er namelijk op elk plastic flesje 15 cent statiegeld worden geheven. In landen als Noorwegen en Duitsland wordt dankzij statiegeldsystemen 97 tot 99 procent van de gebruikte flessen en blikjes netjes ingeleverd. Reken de milieuwinst maar uit voor Nederland, waar volgens de Rijksoverheid elk jaar 100 miljoen plastic flesjes in de natuur belanden.

Ook wordt volgend jaar zomer Europese wetgeving van kracht die wegwerpplastic zoals rietjes, vorken en bordjes verbiedt. In de Tweede Kamer is er inmiddels ook een meerderheid voor de invoering van statiegeld op blik vanaf 2022. En staatssecretaris Stientje van Veldhoven twitterde gisteren: ‘Ik werk nu aan de wetgeving voor statiegeld op blikjes.’ 

Dit betekent echter niet dat we achterover kunnen leunen. Het zwerfafvalprobleem is namelijk veel groter en complexer. Nog steeds zal ons milieu vervuild blijven worden met snoeppapiertjes, plastic zakjes en sigarettenpeuken. Juist daarom is de samenwerking tussen bedrijfsleven, overheden en maatschappelijke organisaties zo belangrijk.

Impact van World Cleanup Day

Ook vorig jaar kopte ons persbericht ‘Blikjes van Red Bull met stip op nummer 1’. Dat heeft Red Bull zich erg aangetrokken. Het bedrijf is niet trots op deze plek en wil er alles aan doen om hier verbetering in te brengen.

Hoewel het onderwerp sustainability niet nieuw is voor Red Bull, heeft het resultaat van afgelopen jaar voor meer urgentie gezorgd en zijn verschillende plannen in een stroomversnelling gekomen. Ook heeft Red Bull, evenals McDonald’s en Coca-Cola (dit jaar op respectievelijk op nummer 3 en 5 van meest gevonden merken), het initiatief genomen om hierover in gesprek te gaan met Nederland Schoon en Plastic Soup Foundation. Dit doen ze naast hun reeds lopende projecten op lokaal en landelijk niveau. Het gezamenlijke doel van de bedrijven is een vermindering van zwerfafval.

Samenwerking werpt haar vruchten af

Plastic Soup Foundation, die voor het derde jaar op rij tekende voor de organisatie van World Cleanup Day in Nederland, blikt terug op een zeer geslaagd evenement. Nieuw dit jaar is de samenwerking met Stichting Nederland Schoon, en dat heeft haar vruchten afgeworpen.

Maria Westerbos, directeur van Plastic Soup Foundation: ‘Onze keuze om samen te werken met Nederland Schoon past bij de huidige tijdgeest. Alle, maar dan ook echt alle hens aan dek is nodig om het tij te keren. Van consument en milieuorganisatie tot industrie en overheid. Zelfs de staatssecretaris is dit jaar de straat op gegaan met een afvalgrijper. Ik had dat nooit gedacht.’

Helene van Zutphen, directeur van Stichting Nederland Schoon: ‘We zijn erg trots op het succes van deze editie van World Cleanup Day. Het is bewonderenswaardig dat zoveel buurtbewoners, scholieren, bedrijven en organisaties dit jaar samen de handen uit de mouwen hebben gestoken. Dankzij een inspirerende en vruchtbare samenwerking met Plastic Soup Foundation konden we gezamenlijk nog meer mensen op de been krijgen. Al deze mensen geven hiermee het signaal af om afval niet op de grond te gooien. We kunnen het niet genoeg benadrukken: een goede samenwerking is de sleutel tot een geweldig resultaat.’