Vragen over lokale aanpak bijstandsfraude in Hoorn

HOORNGIDS | De vrouw uit Wijdemeren die een bijstandsuitkering ontving en daarnaast vanwege haar hoge vaste lasten af en toe boodschappen van haar moeder kreeg heeft ernstige gevolgen voor haar gehad. Van de vrouw werd 7.000 euro teruggevorderd. Het leidde tot een golf aan verontwaardiging en de zaak kreeg dan ook landelijke aandacht. 

De vrouw ontving een bijstandsuitkering en na een huiszoeking ‘naar aanleiding van een signaal van het inlichtingenbureau’ kwam de gemeente tot de conclusie dat de vrouw producten in huis had die zij op basis van haar inkomen niet zelf had kunnen kopen. De vrouw liet in een verklaring weten dat haar moeder eens per week ook boodschappen voor haar deed. Volgens de richtlijnen van de uitkerende instanties was dat tegen de regels, waarna de terugvordering op de mat lag bij de vrouw, met als gevolg dat ze in een langdurige problematische schuldsituatie terecht is gekomen. Door alle ophef wordt de zaak opnieuw tegen het licht gehouden.

De Hoornse lokale politieke partijen HOP en VOCHoorn stellen naar aanleiding van dit dramatische voorval vragen aan het college van burgemeester en wethouders. De brief is hieronder te lezen. 

Geacht college, 
In de afgelopen periode haalde de gemeente Wijdemeren het nieuws met een zaak van zg. bijstandsfraude door het niet voldoen aan de zg. inlichtingenplicht. Een vrouw in de bijstand moet daar 7000 euro terugbetalen omdat zij, in het kader van de ínlichtingenplicht, niet had doorgegeven dat zij met regelmaat een tas boodschappen van haar ouders kreeg. Hoewel de rechter hier in mee ging, gaat deze gemeente dit, na veel landelijke ophef, nu toch opnieuw overwegen. Ondertussen komen er meer gevallen van dit soort ‘fraude’ beslissingen naar voren. Bijvoorbeeld in relatie tot zakgeld van kinderen of hobby’s waarbij inkomsten worden vermoed.
Oneigenlijk gebruik van de bijstand moet natuurlijk bestreden worden. Wat ons betreft gaan dit soort maatregelen echter ver voorbij de menselijke maat en het maatwerk dat wij ook in de uitvoering van de bijstandsregels verwachten. Het is een voorbeeld van het stelselmatig wantrouwen waarmee de overheid haar burgers tegemoet treedt. De affaire met de landelijke uitvoering van de kinderopvangtoeslag laat duidelijk zien dat de gevolgen van een dergelijk beleid desastreus uitpakken. 
E.e.a. leidt tot de volgende vragen:  
De uitvoering van de Bijstand is door Hoorn uitbesteed aan WerkSaam die dit voor de regio Westfriesland verzorgt. De vragen zijn dan ook daarop gericht:
 
1. Zijn er bij WerkSaam vergelijkbare gevallen bekend in de afgelopen jaren, waarbij terugvordering en boetes zijn opgelegd? 
2. Zo ja, om hoeveel gevallen ging dit en om welke bedragen? 
3. Zo ja, is er in beeld hoe het nu met deze mensen gaat? Zijn er bijvoorbeeld cliënten door deze maatregelen in de schuldhulpverlening terecht gekomen of juist uit zicht geraakt?
4. Als een bijstandsuitkering wordt stopgezet, omdat iemand zich niet aan de sollicitatieplicht houdt, geldt dat dan als fraude? Zo ja, waarom? Zo nee, welke procedure wordt er dan gevolgd? 
5. Welke bezwaar- en beroepsmogelijkheden heeft een inwoner in dat geval?
6. De algemene regels rondom de bijstand en de inlichtingenplicht zijn bekend maar kunt u ons een toelichting geven op de manier waarop WerkSaam deze regels toepast? Is er hierbij ruimte voor interpretatie en proportionaliteit?
7. Zijn er over de aanpak en interpretatie van eventuele fraude met bijstand afspraken gemaakt tussen de deelnemende gemeenten en WerkSaam?
8. Zo ja, kunt u ons deze afspraken doen toekomen. Zo nee, waarom niet?
Zoals gezegd wordt er bij de uitvoering van de bijstand, wat ons betreft, teveel uitgegaan van stelselmatig wantrouwen. Fraude moet bestreden worden maar maatregelen moeten wel in verhouding zijn en blijven met de menselijke maat.

Guido Breuker - Hoornse Onafhankelijke Partij
Karin Hakhof - VOCHoorn