Universum

De Jules Verneschool in Hoorn heeft de naam ingewisseld. Niet omdat de naam aan verandering toe was, maar de school is gebaseerd op een nieuw onderwijsconcept. Ik heb daar vrede mee. Ik denk dat ik er iets over mag vinden, want ik heb bijna 40 jaar op deze school in de Grote Waal gewerkt. Ik heb er veel geleerd. Ik heb daar onder andere geleerd wat achterstand is. En aan die achterstand gaat men iets doen. Een schoolconcept dat in een probleemwijk in Londen een succes werd zal ook van de school in de Grote Waal een school maken met leersuccessen. De stap voor deze school wordt zelfs wat breder, want naast onderwijs is het ook een centrum geworden waar kinderen al in een veel eerder stadium worden opgevangen: Kindcentrum Universum.

Een verandering van schoolconcept houdt ontzettend veel meer in dan een nieuwe naam. Natuurlijk zal in grote lijnen het te leren curriculum weinig anders zijn dan op andere scholen, maar het accent is, zo mag ik uit het krantenartikel begrijpen, meer komen te liggen op een viertal pijlers: kennis is toekomst, discipline is vrijheid, hoge verwachtingen én oefening als sleutel tot vaardigheid. Dit is mij uit het hart gegrepen.

In Londen worden de leerkrachten voor dit schoolconcept gedurende twee jaar klaargestoomd en ook dat kan ik alleen maar toejuichen. Van leerkrachten die op een ‘achterstandsschool’ werken moet je verwachten dat die meer kennis en vaardigheden in hun bagage hebben dan de basisvaardigheden van de Pabo. Overigens sprak de eerste directeur van de Jules Verneschool, Rien Stout, niet van een achterstandsschool of zwarte school, maar van een onderwijskansenschool en werden programma’s uitgeprobeerd om die kansen ook waar te maken. Ik heb volop de kans gekregen en gepakt om daar vaardigheden mee op te bouwen en werkvormen uit te proberen. Inspecties waren echter matig geïnteresseerd, want er diende gewerkt te worden aan degelijke schriftelijke verslagen die zij dan konden lezen en vergelijken met andere scholen.

De minister van onderwijs heeft in zijn wijsheid voorgesteld leerkrachten van achterstandsscholen gedurende twee jaar een hoger salaris aan te bieden, waarmee hij inclusief het bewijs leverde dat hij van het fenomeen achterstandsschool helemaal niets begrijpt. Een blijvend hoger salaris voor leerkrachten die extra zijn opgeleid tot leerkracht op zo’n school is vanzelfsprekend, maar belachelijk wanneer dat voor korte duur is. Achterstandsscholen zitten niet te wachten op leerkrachten die voor eventjes een wat hoger salaris willen hebben.

Ik vind het dapper dat het team van Kindcentrum Universum de toekomst aandurft en ik wens ze alle succes waarop ze hopen. Wethouder Samir Bashara zal in zijn nopjes zijn omdat dit onderwijs- en opvoedingsinstituut van de grond gekomen is, maar toch vraag ik me af of dit concept voldoende is om achterstand weg te poetsen. Een doorsnee politicus zou met dit resultaat tevreden zijn en kunnen verkondigen dat de gemeente er alles aan heeft gedaan om die achterstand die zich tijdens de coronaperiode zo duidelijk manifesteerde aan te pakken.

Achterstand heeft meer wortels dan in een schoolconcept kan worden aangepakt. Een school concept in welke vorm dan ook zal dit niet voor elkaar kunnen brengen, maar er zijn mogelijkheden om succeskansen te vergroten. In publicaties rond het Michaela concept staat ook iets te lezen over het contact met de ouders wanneer leerlingen die over de schreef gaan een time out hebben gekregen. Juist het contact met de ouders kan een extra vruchtbare basis blijken te zijn. Niet alleen bij de manier waarop ouders worden ingeschakeld wanneer het fout gaat.

In het Jules Vernetijdperk zijn ook lesprogramma’s opgezet met een oudercomponent. De leerlingen kregen lesmateriaal mee naar huis en incidenteel was daarover contact tussen ouders en leerkrachten. De les die ik geleerd heb, is dat het beter werkt, wanneer ouders veel meer deelgenoot worden van de ontwikkeling die hun kroost doormaken. Het contact tussen leerkracht en ouder kan ervoor zorgen dat niet alleen het kind, maar ook ouders en leerkrachten zich verder ontwikkelen.

Om achterstand verder te laten afnemen zijn er parallelle trajecten nodig buiten de school om. Trajecten om de mens met achterstand te helpen wat ‘kapitaal’ te verkrijgen op sociaal, economisch, cultureel, symbolisch en linguïstisch gebied. Dat vergt allereerst bijscholing voor politici. Ik hoop toch dat de toekomst van het nieuwe kindcentrum in de Grote Waal voldoende echte kansen zal krijgen voor de stijgkracht die nodig is om goed van de grond te komen. Er valt een universum te winnen!

De inhoud van de column is uitsluitend voor rekening van de auteur. HoornRadio/HoornGids is niet ge- of verbonden aan een politieke partij of welke politieke richting dan ook, maar geheel autonoom, onafhankelijk en ongebonden.