Historische kunstenaarsdorpen herleven in het Zuiderzeemuseum

HOORNGIDS REGIO | In navolging van het Franse Barbizon, ontwikkelden in de negentiende eeuw verschillende andere Europese dorpen zich tot kunstenaarsdorp. Volendam, Urk, Katwijk en Domburg zijn hiervan bekende voorbeelden. Deze vier dorpen vormen het uitgangspunt voor de tentoonstelling Kunstenaarsdorpen die van 10 december 2022 tot en met 10 april 2023 te bezoeken is in het binnenmuseum van het Zuiderzeemuseum. De bezoeker maakt niet alleen kennis met de kunst die werd gemaakt in de dorpen, maar er wordt óók aandacht besteed aan de ontmoetingen tussen kunstenaars, locatie en lokale bevolking. En ken jij de rol van ansichtkaarten in deze periode? 

De grote blikvanger van de tentoonstelling is de imposante salonopstelling met ruim tachtig kunstwerken uit meer dan veertig verschillende Europese kunstenaarsdorpen. Een paar hoogtepunten zijn: Max Liebermann, Jan Toorop, Paul Signac, Gustave Courbet en Jens Ferdinand Willumsen. Authentieke schilderskisten, alledaagse gebruiksvoorwerpen, kledingstukken, persoonlijke verhalen en vele historische ansichtkaarten maken het bijzondere verhaal en karakter van de verschillende kunstenaarsdorpen uit de negentiende eeuw compleet. Om het échte schildersgevoel te ervaren, kun je tenslotte ook zelf aan de slag achter de schildersezel!

Groeten uit …

De bijzondere verzameling ansichtkaarten laat zien wat de verbinding is tussen de locatie van de kunstenaar en de rest van de wereld. Ze maakten promotie, vergelijkbaar met de sociale media van nu, waardoor de dorpen toeristisch op de kaart werden gezet. De kunstenaars nodigden vrienden en collega’s uit om de dorpen zelf te bezoeken en met eigen ogen de schoonheid ervan te ontdekken.

Achtergrond: Barbizon en de verftube

Rond 1830 streek in Barbizon (Frankrijk) een groepje kunstenaars neer om de grote stad te ontvluchtten, op zoek naar een eenvoudiger bestaan. Rond die tijd werd ook de tube uitgevonden; verf kon dus opeens worden bewaard en vervoerd, waardoor kunstenaars buiten ‘en plein air’ direct in de natuur konden schilderen. Zo ontwikkelde Barbizon zich tot kunstenaarsdorp en werd het een model voor andere pittoreske dorpen in Europa.

Betekenis ‘kunstenaarsdorp’

Als een groep kunstenaars neerstreek in een dorp, veranderde het dorp vanzelf: horeca werd belangrijker, de kunstenaars hadden onderdak en ateliers nodig, er ontstonden expositieruimtes, nieuwe verhalen kwamen het dorp binnen, verrassende ontmoetingen vonden plaats, onverwachte liefdes bloeiden op en de oorspronkelijke inwoners werden zich meer bewust van hun dorp en de schoonheid ervan. De tentoonstelling Kunstenaarsdorpen brengt de bijzondere verbindingen tussen de dorpen, Volendam, Urk, Katwijk en Domburg, de bewoners, de kunstenaarsgemeenschappen én de vele werken hiervan opnieuw tot leven.

Over het Zuiderzeemuseum

Het Zuiderzeemuseum verzamelt en beheert erfgoed uit het voormalige Zuiderzeegebied. Het vertelt het verhaal van de Zuiderzee en verbindt daarbij het heden met het verleden op een toegankelijke wijze voor een divers publiek. Jong en oud wandelt hier honderd jaar terug in de tijd en komt in aanraking met de Zuiderzeecultuur. In de vaste tentoonstelling Zee vol verhalen duiken bezoekers in de verhalen over het leven aan de voormalige Zuiderzee. Het museum brengt ook de cultuurhistorische collectie op verrassende wijze samen met hedendaagse kunst, vormgeving en design. Kijk op zuiderzeemuseum.nl voor een overzicht van alle tentoonstellingen.

In 2021 ontving het museum van de ANWB de zilveren award voor het leukste uitje van Noord-Holland. Lonely Planet heeft het Zuiderzeemuseum opgenomen als ‘Top choice’ in haar internationale reisgids Best in travel 2022. Museumkids heeft het Zuiderzeemuseum wederom het predicaat ‘Kidsproof’ toegekend voor 2022.