Aantal gebieden Noord-Holland en Flevoland zeer geschikt voor aardwarmte

HOORNGIDS REGIO | Uit seismisch onderzoek dat dit jaar door SCAN in opdracht van Energie Beheer Nederland (EBN) is uitgevoerd, blijkt waar in de provincies Noord-Holland en Flevoland kansrijke gebieden voor aardwarmte zijn. Aardwarmte, ook wel geothermie genoemd, is een betrouwbare warmtebron en een mogelijk duurzaam alternatief voor aardgas. Naast de kansrijke gebieden zijn er regio’s waar nog te weinig kennis over de diepe ondergrond is, waardoor onzeker is of de bodem geschikt is of niet. Hiervoor is nader onderzoek nodig.

Om erachter te komen of de ondergrond geschikt is om aardwarmte uit te halen, is eerst via seismisch onderzoek door EBN gekeken naar verschillende aardlagen. Daaruit blijkt dat Noord-Holland en Flevoland drie verschillende soorten ondergrondlagen heeft met waterhoudende reservoirs, die mogelijk geschikt zijn.

Warmte uit de bodem
Aardwarmte of geothermie is een bewezen techniek, die kan voorzien in de continue warmtevraag en is onafhankelijk van weersomstandigheden. De warmte komt van grote diepte van de bodem en wordt in de vorm van warm water omhoog gepompt. Uit het water wordt vervolgens de warmte gehaald om woningen, gebouwen of kassen te verwarmen. Daarna stroomt het afgekoelde water via een pomp weer terug in dezelfde aardlaag, waar het water weer op natuurlijke wijze opwarmt. Hoe dieper het warme water wordt opgepompt hoe warmer het water is.

Grensoverschrijdend
Gedeputeerde Edward Stigter van Klimaat en Energie van provincie Noord-Holland: ”Doel van het seismisch onderzoek was om meer inzicht te krijgen in de ondergrond, zodat we aardwarmte als duurzame warmtebron versneld kunnen toepassen daar waar de mogelijkheden in de ondergrond het grootst zijn.” Gedeputeerde van de Energietransitie Jop Fackeldey van provincie Flevoland benadrukt dat aardwarmte grensoverschrijdend is. “Alleen door goede samenwerking kunnen we de kansen die aardwarmte biedt benutten. Deze dataverzameling geeft daarvoor een goede basis.”

Klimaatverandering
Om klimaatverandering tegen te gaan en klimaatdoelen te halen, moeten in Noord-Holland minstens 260.000 woningen van het aardgas af. Daarom onderzoekt de provincie Noord-Holland samen met gemeenten en marktpartijen alternatieve warmtebronnen. Aardwarmte is zo’n warmtebron. Om erachter te komen waar in de grond warmte zit en of de ondergrond geschikt is om die aardwarmte eruit te halen, heeft SCAN seismisch onderzoek gedaan in de provincies Noord-Holland en Flevoland. Seismisch onderzoek gebeurt door middel van geluidsgolven. De signalen geven een beeld van hoe de aardlagen van de bodem eruit zien.

Kansen Noord-Holland
De uitkomsten van het seismisch onderzoek geven aan dat grote delen van Noord-Holland Noord, met uitzondering van Texel, zeer goede kansen bieden voor aardwarmte. Ook rond Heemskerk, Velsen, IJmuiden en Haarlem zijn de uitkomsten naar de geschiktheid van de ondergrond naar aardwarmte positief. Wel is over dit gebied onzekerheid doordat daarvan nog maar weinig gegevens beschikbaar zijn.

Kansen Flevoland
In Flevoland zijn bij Lelystad zeer goede kansen voor aardwarmte. Ook het noordoostelijke deel van de Noordoostpolder is zeer kansrijk. Voor Flevoland Zuid, waaronder Almere, is het onzeker of de ondergrond geschikt is. Ook hier speelt mee dat seismisch onderzoek van dit gebied onvoldoende gedetailleerde informatie geeft. Aanvullende gegevens over de bodem kan de onzekerheid hierover flink verkleinen.

Meer onderzoek nodig
Meer onderzoek is nodig, omdat onder meer in Noord-Holland Midden de geschiktheid van de bodem redelijk onzeker is. Mogelijke kansen voor aardwarmte liggen aan de noordkant van Purmerend en in de regio’s Alkmaar, Heerhugowaard en Castricum. Daarbij lijkt het erop dat in de regio’s Bergen en Castricum de ondergrondlagen mogelijk minder grote potentie hebben.  

Rondom Amsterdam liggen de inschattingen over de geschiktheid van de bodem iets lager. Dit heeft ook te maken met de onzekerheden die bestaan over de bodem. Het zuidoosten van de provincie lijkt minder geschikt door de geringe dikte, doorlatendheid en temperatuur van het water in de ondergrond. Al zijn er mogelijk wel kansen voor aardwarmte rond Huizen, Blaricum en Hilversum als het gaat om een diepere aardlaag. Ook hier is nader onderzoek van belang.   

Onderzoekboring
In het gebied Amstelland wordt afhankelijk van de vergunningenprocedure volgend najaar door SCAN een onderzoekboring gedaan. Deze onderzoekboring wordt uitgevoerd door Energie Beheer Nederland (EBN) met een financiering van he Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De onderzoekboring vergroot de kennis over een zo groot mogelijk gebied. Deze boring is onderdeel van meer onderzoekboringen naar aardwarmte in Nederland, die SCAN landelijk uitvoert. Onderzoekboringen zijn alleen bedoeld voor het verzamelen van gegevens over de diepe ondergrond.

Achtergrondinformatie over de bodem in Noord-Holland en Flevoland
- De Formatie van Slochteren
De Formatie van Slochteren is een zandpakket dat in bijna het gehele onderzoeksgebied wordt aangetroffen. Deze formatie ligt op een diepte tussen de 1500 en 3000 meter en wordt op verschillende plekken in Nederland, waaronder in Noord-Holland Noord en de Noordoostpolder, al gebruikt voor de winning van aardwarmte.
-Zanden van de Rijnland Groep en de Schieland Groep.
Deze zanden bieden mogelijkheden voor geothermie en zijn op twee locaties in Noord-Holland aangetroffen. In Flevoland zijn deze zandpakketten niet aanwezig. De diepte is maximaal 1300 meter.
-Zand van Brussel
Dit pakket is aanwezig in het noordoostelijk gedeelte van het onderzochte gebied. De diepte varieert van 700 tot 1300 meter en het zandpakket heeft een maximale dikte van 80 meter. Er is weinig log- en kerndata beschikbaar, dus inschattingen over geschiktheid zijn onzeker.