Groeten uit Zwitserland 1

In Zwitserland wordt het referendum met enige regelmaat toegepast. Eigenlijk zijn alle zaken waar politici weloverwogen standpunten over innamen een mogelijk onderwerp waar de Zwitserse bevolking een oordeel over mag vellen. Er zijn mensen die menen dat deze vorm van regeren de meest zuivere vorm van democratie benadert. Hoewel ik op dit moment ter plekke ben, zal ik niet kunnen zien of dit ook inderdaad zo aanvoelt.

Inspraak is een heilig instituut. Ja, dit zijn mijn woorden. Inspraak is een ontzettend belangrijke manier om besluitvorming te krijgen die recht doet aan gevoel van rechtvaardigheid. Het is voor mij echter de vraag of het invoeren van een vergaande inspraakpolitiek goed is voor de samenleving. Ik betwijfel namelijk of iedereen voldoende in staat is een goede afweging te maken. Ik durf ook niet te beweren dat ikzelf er wel toe in staat ben. Van de meeste zaken waarover onze bestuurders voorstellen doen en parlement of gemeenteraden besluiten nemen, heb ik veel te weinig verstand of moet ik toegeven dat ze te ver van mijn belevingswereldje af staan. Ik zou op mijn gevoel moeten afgaan of de politicus die mij het sympathiekst lijkt mijn stem geven. Of de democratie daarmee geholpen is, is voor mij een grote vraag.

Ik durf hardop te beweren dat er in Nederland en dus ook in Hoorn mensen zijn die ik onze democratie niet toevertrouw. In Hoorn hebben we mogen meemaken dat hoognodige beslissingen werden vertraagd of afgeblazen doordat groepen burgers bij het hakken in het zand zetten voldoende politici aan hun kant kregen. Hierbij schieten mij uit een hele serie twee verhinderde projecten te binnen: het afblazen van het plaatsen van flexwoningen en het oponthoud bij het realiseren van het IKEC.

In deze tijd heeft het vertrouwen in de politiek een flinke knauw gekregen. Deels doordat in de landelijke politiek een aantal missers is gemaakt, deels omdat er groeperingen zijn die baat hebben bij het zo veel mogelijk aanwakkeren van dat wantrouwen. Eventueel met complottheorieën die kant noch wal slaan. We zien nu dat bedreigen van bestuurders voor iets te veel dwarsdenkers een logische volgende stap is. In veel gemeenten worden mogelijke wilde protesten en onrust voorkomen door bijvoorbeeld maar niet in te gaan op de vraag om asielzoekers te helpen opvangen.

We hebben nu een maatschappij met veel éénrichtingsverkeerkreten. Een dialoog is nauwelijks mogelijk en wie niet volledig in hun argumentenwereld mee wil gaan deugt niet. Die mensen vind je bij veel verschillende stromingen. De woke gemeenschap, fundamentalistische christenen, joden en moslims, forumvolk, extreem links en rechts, AJAX- en AZhooligans, klimaatdrammers en-ontkenners, veganisten en vleeseters en ga nog maar even door. Wie wil weten hoe een sloper van de democratie eruitziet kan ook even iets googelen over Amerikaanse presidentskandidaten in de VS zoals Ron DeSantis en Donald Trump.

Kwetsbare groepen in de samenleving mogen zich met recht zorgen maken wanneer volksraadplegingen een groter deel gaan uitmaken van het politieke systeem. In Hoorn durf ik over het algemeen iedereen die behoort tot welke categorie dan ook toe te vertrouwen aan de Hoornse politici. De mate van omarming van minderheden of wijkbewoners is niet bij elke fractie even hartelijk, maar in meerderheid is ieder veilig. Voor iedereen is er een meerderheid van begrip. Onze Hoornse politici worden daar door een meerderheid voor scherp gehouden, maar desondanks gaat het nog steeds wel eens mis.

Het is wel te leren. Wanneer ik een schoolklas zonder oefening in het bepalen wat belangrijke factoren zijn om een klasgenootje te selecteren voor een bepaalde klus (denk bijvoorbeeld aan een leeswedstrijd) de keuze liet, zou steevast worden gekozen voor de populairste leerling. Ik zie de uitslagen van de verkiezingen ook zelden als de meest intelligente keuze van de bevolking. Ik ben blij dat we in Nederland de democratie hebben die in vergelijking met veel andere landen nog niet zo beroerd is, maar voordat we volksraadplegingen gaan invoeren zoals die in Zwitserland al flinke tijd uitgebreid gehanteerd worden moeten we als volk nog veel leren. Om te weten of het in Zwitserland allemaal ideaal verloopt moet je voor de aardigheid maar eens opzoeken hoe vaak ook goede plannen naar de pullenbak werden verwezen.

De inhoud van de column is uitsluitend voor rekening van de auteur. HoornRadio/HoornGids is niet ge- of verbonden aan een politieke partij of welke politieke richting dan ook, maar geheel autonoom, onafhankelijk en ongebonden.