Mijn excuses 2

Dat ik het dit keer weer heb over het Hoorns slavernijverleden en hoe er mee om te gaan komt omdat een groot deel van de vergadering van de Hoornse raadscommissie over dit onderwerp ging. Je mag gerust aannemen dat elke partij het gloeiend eens is met de conclusie dat de vroegere elite van de stad hele vieze handen hebben door handelen in en behandelen van slaafgemaakten. Elke partij is van mening dat we conclusies moeten trekken uit de veroordeling en dat dit moet leiden tot educatie en  bewustmaking van het grote kwaad dat in de Gouden Eeuw en daarna is verricht.

Waar op geen enkele manier overeenstemming kan worden verkregen is de vraag of de vervolgactiviteiten moeten plaatsvinden na een officieel excuus van onze burgemeester, namens de gehele bevolking van de stad. Daarnaast blijft de vraag of het standbeeld van een fier rechtopstaande en trots kijkende Jan Pieterszoon Coen nog wel op de sokkel op de Roode Steen mag blijven. Om daar uit te komen wordt gedacht aan het betrekken van de burgerij bij de besluitvorming. De democratie zal moeten zegevieren over de laakbare wij-zijn-de-baas-en-dus maken-wij-zelf-uit-wat-goed-of-slecht-is-aan-mensenhandelhouding van de stadsbestuurders toen.

Even wilde ik zeggen: van onze voorouders, maar met enige gepaste trots kan ik zeggen dat mijn voorvaderen voornamelijk simpele uit de klei getrokken boerenkinkels waren. Dus niemand hoeft mij met een scheef oog aan te kijken en gaan zeggen dat mijn voorvaderen er toen ook waren en dus ook schuldig zijn. Toch probeer ik voor mijzelf duidelijk te krijgen wat mijn rol kan zijn in dit onderwerp. Is mij te verwijten, wanneer ik zeg dat onze huidige vroede vaderen geen excuses hoeven aan te bieden, dat ik ongevoelig ben voor het leed dat door veel nazaten van slaafgemaakten nog steeds wordt beleefd?

De burgemeester van Haarlem, Jos Wienen heeft het wel gedaan namens het gemeentebestuur van Haarlem. Niet namens de bevolking of namens de gemeenteraad moet ik begrijpen uit het krantenartikeltje. ‘Dat mea culpa spreek ik hier namens het college van B en W uit,’ lees ik. Nou, dan hoeven de Hoornse fracties daar geen moeilijke gesprekken meer over te voeren. Ik denk ook: wanneer ze in Haarlem al excuses gaan aanbieden, terwijl men in Hoorn een veel groter schuldgevoel zou moeten hebben, waar blijft Hoorn dan? Want wie verslaat onze eigen J.P. Coen? Vlissingen misschien. Die historische figuren bestonden het om op gegeven moment koploper te zijn in het vervoeren van slaven. Vlissingen heeft inmiddels excuses aangeboden, namens de gemeenteraad.

Ik ben er tot voor kort van overtuigd geweest dat de aangeboden excuses door onze koning en de Minister-President afdoende zou moeten zijn. Zo kwamen reacties van hen voor wie de excuses bedoeld zijn op mij over en dat het aandringen op excuses van lagere overheidsdienaren meer het karakter kreeg van: nu jij ook en jij ook, terwijl we eigenlijk nu al ruim toe zijn op de uitvoering van vervolgstappen. Wie nu nog blijft aandringen op excuses maken is op zoek naar hen die nog te ongevoelig zijn voor het aangedane leed. Van hoeveel waarde is een met nipte meerderheid afgedwongen excuus?

Is er veel verschil tussen erkenning en excuses? Door de aandringactiviteiten lijkt dat groot te zijn. Stel je voor dat men besluit om stante pede aan de slag te gaan met pogingen de bewustwording te vergroten door lesprogramma’s, jaarlijkse viering van Keti Koti en het laten ontwerpen van een slavenmonument, zonder eerst nog veel tijd te steken in het door Youssef Nassiri van de PvdA treffend omschreven tikkertje spelen, zou dat dan kunnen worden opgevat als betekenisloos? Zouden er eigenlijk nog Hoornse fracties zijn die via een referendum aan de Hoornse bevolking willen overlaten of er wel of geen helende vervolgstappen worden gezet, in de hoop dat het dan helemaal niet hoeft?

Het onderwerp over het slavernijverleden is beladen met emoties en dat is begrijpelijk en dat moeten we erkennen. Ik hoop echter dat er geen opklopemoties komen over de manier waarop in Hoorn afgerekend gaat worden met het verfoeilijke verleden. Dat zal onherroepelijk leiden tot weerzinemoties, waardoor vastklampen aan het standbeeld op de Roode Steen en de nostalgie naar zwartepiet wordt aangewakkerd.

De inhoud van de column is uitsluitend voor rekening van de auteur. HoornRadio/HoornGids is niet ge- of verbonden aan een politieke partij of welke politieke richting dan ook, maar geheel autonoom, onafhankelijk en ongebonden.